لیدوکائین یکی از داروهای شناخته‌شده و مؤثر در تسکین درد است که به‌ویژه در درمان دردهای موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با مسدود کردن سیگنال‌های درد در مسیرهای عصبی، از ارسال پیام‌های درد به مغز جلوگیری می‌کند. لیدوکائین در اشکال مختلفی مانند آمپول، اسپری، ژل و فرم‌های دیگر موجود است و کاربردهای متنوعی در زمینه پزشکی دارد. در ادامه به در این مطلب آموزشی وب سایت نیدل تیم به بررسی نقش لیدوکائین در تسکین درد و مسمومیت با لیدوکائین خواهیم پرداخت.
خواندنی مفید: عوارض تزریق نادرست آمپول عضلانی
لیدوکائین چیست؟
لیدوکائین یک داروی بی‌حس‌کننده موضعی است که با جلوگیری از فعالیت کانال‌های سدیمی در سلول‌های عصبی، از انتقال سیگنال‌های درد به مغز ممانعت می‌کند. این دارو برای ایجاد بی‌حسی در نواحی مختلف بدن، مانند بی‌حسی‌های منطقه‌ای، تزریقات موضعی و انواع مختلف جراحی‌ها استفاده می‌شود.
اشکال دارویی لیدوکائین
لیدوکائین به شکل‌های متعددی مانند:
- آمپول
- اسپری
- ژل
- چسب
- قطره‌های چشمی
- شیاف
حتما بخوانید:رگ گیری با آنژیوکت: راهنمای کامل برای رگ گیری موفق
آمپول لیدوکائین
آمپول لیدوکائین در دو غلظت رایج ۱% (۵۰ میلی‌گرم در ۵ میلی‌لیتر) و ۲% (۱۰۰ میلی‌گرم در ۵ میلی‌لیتر) در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. این آمپول‌ها از طریق تزریق‌های داخل‌جلدی، زیرپوستی یا زیرمخاطی کاربرد دارند. معمولاً از این نوع آمپول‌ها در مواقعی که نیاز به بی‌حسی موقتی و موضعی است، مانند جراحی‌های کوچک یا درمان‌های دندان‌پزشکی استفاده می‌شود. هنگام تزریق، لازم است که دارو به آرامی وارد بدن شود و از تزریق آن به رگ‌ها جلوگیری گردد تا عوارض جانبی کاهش یابد.
اسپری لیدوکائین
اسپری لیدوکائین یک شکل دیگر از این دارو است که به‌ویژه برای بی‌حسی موضعی در غشاهای مخاطی کاربرد دارد. این اسپری با مهار عبور سیگنال‌های عصبی از ناحیه مورد نظر، درد را کاهش می‌دهد. اسپری لیدوکائین برای بی‌حسی قبل از معاینات پزشکی و جراحی‌هایی مانند جراحی‌های دهانی، آندوسکوپی و لوله‌گذاری نای به‌کار می‌رود. در هر پاف اسپری، ۱۰ میلی‌گرم لیدوکائین موجود است و تعداد پاف‌ها بر اساس وسعت ناحیه‌ای که نیاز به بی‌حسی دارد، تنظیم می‌شود.
ژل لیدوکائین
ژل لیدوکائین که به‌صورت بدون نسخه در دسترس است، یکی از راه‌های مؤثر برای درمان دردهای سطحی و آسیب‌های پوستی مانند سوختگی‌های سطحی، بریدگی‌ها، نیش حشرات و تب‌خال می‌باشد. این ژل در غلظت‌های ۵% موجود است و به‌سرعت جذب پوست شده و به تسکین درد و التهاب کمک می‌کند.
لیدوکائین برای کاهش درد تزریق عضلانی
آیا می‌توان از لیدوکائین برای کاهش درد ناشی از تزریق داروهای عضلانی استفاده کرد؟ در حالی که ترکیب لیدوکائین با داروهایی مثل پنی‌سیلین یا سفتریاکسون ممکن است باعث کاهش درد تزریق شود، این عمل می‌تواند خطراتی نظیر ایجاد آبسه و رسوب دارو به دنبال داشته باشد. علاوه بر این، استفاده از لیدوکائین برای بیمارانی که مشکلاتی چون تشنج یا فاویسم دارند، باید با دقت زیادی انجام شود تا از بروز عوارض خطرناک جلوگیری شود. همچنین، مصرف بیش از حد لیدوکائین می‌تواند به مشکلات قلبی نظیر آریتمی منجر گردد.
کاهش درد تزریق:کاربرد لیدوکائین
احساس درد هنگام تزریق ممکن است برای بسیاری از بیماران ناخوشایند باشد. برای کاهش این درد، می‌توان از اسپری‌های لیدوکائین ۱۰%، ژل‌های بی‌حسی یا داروهایی نظیر زایلوژل استفاده کرد. این محصولات کمک می‌کنند تا درد ناشی از سوزن کاهش یابد، هرچند ممکن است خود داروی تزریقی هنوز دردناک باشد. برای کاهش درد می‌توان از روش‌های مختلفی مانند وارد کردن سریع سوزن، تزریق آهسته دارو و استفاده از تکنیک‌های خاص (تکنیک تزریقات نیدل تیم) بهره گرفت.
چه کسانی نباید از لیدوکائین استفاده کنند؟
لیدوکائین برای برخی افراد باید با احتیاط استفاده شود:
- افرادی که دارای مشکلات کبدی، نارسایی‌های قلبی یا حساسیت به این دارو و داروهای مشابه هستند، نباید از لیدوکائین استفاده کنند.
- زنان باردار یا شیرده و افرادی که در نواحی درمان دچار بریدگی، التهاب پوستی یا خونریزی هستند، باید از استفاده از لیدوکائین خودداری کنند یا تحت نظارت پزشکی از آن بهره ببرند.
مسمومیت با لیدوکائین
مسمومیت با لیدوکائین ممکن است در اثر تزریق بیش از حد دارو یا استفاده نادرست از آن رخ دهد. در جراحی‌هایی مانند جراحی‌های کوچک دست یا جراحی‌های چاقی که در آن‌ها لیدوکائین به صورت زیرجلدی تزریق می‌شود، بیمار ممکن است پس از گذشت چند ساعت دچار مسمومیت گردد.
علائم مسمومیت با لیدوکائین چیست؟
مسمومیت با لیدوکائین می‌تواند با علائمی نظیر وز وز گوش، گرفتگی ماهیچه‌ها در اطراف لب و دهان، بی‌قراری، احساس خستگی زیاد، تاری دید و طعم فلز در دهان همراه باشد. در موارد شدیدتر، تشنج نیز ممکن است مشاهده شود.
درمان مسمومیت با لیدوکائین
در صورت مسمومیت، باید اقدامات درمانی فوری صورت گیرد. در ابتدا، ممکن است برای کنترل تشنج از داروی دیازپام استفاده شود. در صورت بروز ایست قلبی، استفاده از درمان‌های ویژه مانند سرم‌های چربی (اینترالیپید) به‌عنوان درمان کمکی برای کاهش غلظت لیدوکائین در خون توصیه می‌شود. همچنین، در افرادی که سابقه مصرف داروهای مشابه مانند کوکائین دارند، باید با دقت بیشتری اقدام کرد، زیرا خطر مسمومیت با لیدوکائین در این افراد بیشتر است.
کلام آخر
لیدوکائین یکی از داروهای مؤثر و پرکاربرد در تسکین دردهای موضعی است که در انواع مختلفی مانند آمپول، اسپری و ژل در دسترس قرار دارد. این دارو با مسدود کردن انتقال سیگنال‌های درد در مسیرهای عصبی، می‌تواند تسکین قابل‌ملاحظه‌ای برای بیماران فراهم کند. با این حال، باید توجه داشت که استفاده نادرست یا تزریق دوز زیاد لیدوکائین می‌تواند منجر به مسمومیت و عوارض جدی شود. بنابراین، همواره توصیه می‌شود قبل از استفاده از این دارو، با پزشک مشورت کرده و از راهنمایی‌های او پیروی کنید.
خواندنی های مفید درباره تزریقات:
انواع روش های تزریق دارو+آموزش کامل
تزریق داخل جلدی چیست؟آموزش+ویدئو|عکس